Río Neuquén

Río Neuquén

Tipo	río
Inicio
Continente	América do Sur
División administrativa	Provincia de Neuquén, Arxentina
Localización	Los Chenques (en)
Final
Altitude final	255 m
División administrativa	Provincia de Río Negro, Arxentina
Localización	Río Negro, Arxentina
36°25′S 70°39′O B 38°59′45″S 67°59′50″O
Afluentes	Agrio River (en) , Q5685122 , Q5705630 , Río Guañacos (en) , Q6115451 , Q6115604 , Q6115839
Características
Dimensións	400 () km
Superficie da cunca hidrográfica	50.770 km²
Medicións
Caudal	308 m³/s

O río Neuquén é un importante curso de auga da Patagonia Arxentina. Corre enteiramente dentro da provincia do mesmo nome, aínda que nos seus últimos quilómetros serve de límite coa provincia de Río Negro, sendo un dos dous ríos máis importantes da provincia, xunto co río Limay.

Toponimia

O nome do río provén do idioma mapuche e o seu significado segue sendo obxecto de estudo.

O significado clásico da palabra Neuquén corresponde a Félix San Martín que o deriva de ñedquen que significa 'atrevido, arrogante e audaz'.

O Complexo Cerros Colorados, imaxe do radar Shuttle, e o río Neuquén que atravesa de esq. arriba, xira á der. dos lagos e segue abaixo.

Gregorio Álvarez cuestionou o significado anterior, argumentando que parte dunha «etimoloxía caprichosa». Este estudoso identifica na palabra dúas partículas formativas: neu-én, que significa 'forza-ter' e ko-én que significa 'auga-ter', polo que neu-k’en significa 'auga que ten forza' e, aplicado a un río, 'fortemente correntoso'.

Juan Mario Raone ofrece a súa propia versión. Esta cita diversas fontes segundo as cales o nome do río era apócope de neuquelén, que significa 'agarrado da cola do cabalo', que era a forma en que se vadeaba o río historicamente.

O xornalista mapuche Kvrvf Nawel cita a memoria oral mapuche segundo a cal a orixe do nome do río está relacionado coa acción de 'aferrarse os brazos uns aos outros', que en idioma mapuche é nvwken e que esta palabra foi escoitada polos soldados do exército arxentino a mediados do século XIX e dita a berros por un grupo de mapuches que, desta maneira, decidiu cruzar un dos ríos da confluencia para escapar deste exército.

Unha das primeiras referencias escritas atópase nas crónicas do sacerdote alemán Bernardo Havestadt, no ano 1752, onde no seu diario de travesía conta que pasou a noite do outro lado dun río ameazador chamado Ñudquen.

Detalles

A súa conca abarca case toda a metade norte da provincia homónima, parte da cordilleira dos Andes, e, na súa confluencia co río Limay, forma o río Negro. A súa lonxitude anda polos 400 km.

As súas augas son turbias, produto dos sedimentos que baixan do volcán Domuyo. Na súa canle superior é un bo pesqueiro de troitas, particularmente da troita arco da vella.

No seu tramo inferior forma un val de actividade frutícola intensiva.

Establecéronse ultimamente vides, en particular preto da localidade de San Patricio del Chañar.

Os seus principais afluentes

• Río Pichi Neuquén
• Río Varvarco
• Río Guañacos
• Río Lileo
• Río Nahueve
• Río Reñileuvú
• Río Trocoman
• Río Curi Leivu
• Río Agrio
• Arroio Covunco
• Río Del Viño

Complexos hidroeléctricos

Uns 90 km antes da súa desembocadura atópase o complexo hidroeléctrico Cerros Colorados, destinado ao control das ametencias e a xeración de enerxía eléctrica, coa particularidade de que o seu orixinal deseño permitiu non anegar o val do río. Este complexo, xunto co Chocón, permitiron controlar as crecidas do Río Negro e o desenvolvemento do Alto Val do Río Negro.

Así mesmo comezouse co proceso licitatorio (xuño de 2008) para a construción do complexo hidroeléctrico Chihuido I situado a 5 km augas abaixo da súa confluencia co río Agrio. O proxecto consiste na construción dunha represa e unha central hidroeléctrica conectado ao sistema arxentino, capaz de xerar 1900 GWh por ano.

Galería

• 
  Río Neuquén no seu paso pola zona norte da provincia.
• 
  O río Neuquén ao seu paso pola localidade de Andacollo, no norte neuquino.
• 
  Dique Ballester sobre o río Neuquén.
• 
  Ponte ferroviaria que une as provincias de Neuquén e Río Negro.

Véxase tamén

Bibliografía

• ^{[Ligazón morta]}Claudia Abeucci e Paula Sarafian. "Río Neuquén - Cuenca N.º 62" (.pdf). p. 4. Consultado o 9 de xuño de 2010.